In deze tijden van personele schaarste is het belangrijker dan ooit om langdurige uitval door arbeidsongeschiktheid te voorkomen. Uit relevante onderzoeken (o.a. TNO 2022/2023) wordt geconcludeerd dat in de afgelopen jaren het percentage werkenden met burn-outklachten met name onder jongeren tussen 18 en 35 jaar gestegen is.
De krapte op de arbeidsmarkt is in het vierde kwartaal van 2024 weer wat toegenomen volgens het CBS. Er waren meer vacatures (404.000) bij gelijkblijvende werkloosheid. De oorzaken zijn niet alleen demografisch (meer ouderen die ook meer een beroep op de economie doen), maar ook zogenaamde ‘onzinbanen’ die eerder niet bestonden en waarvan de toegevoegde waarde discutabel is (KYC/CDD-analysten bij banken en flitsbezorgers). Dit verhoogt de druk op de arbeidsmarkt en daarmee op de werkvloer.
Werk-gerelateerde factoren, zoals een personeelstekort, zijn slechts een van de 3 factoren die van invloed zijn op de burn-outklachten. De andere factoren zijn werk en maatschappij. Hierna is een aantal bronnen van stress per groep factoren weergegeven.
| Persoon
|
Werk | Maatschappij |
| Gebrek aan veerkracht | Hoge werkeisen | Digitalisering |
| Laag zelfvertrouwen | Weinig steun leidinggevende | Toenemende concurrentie |
| Financiële problemen | Ontevreden over werk-
privébalans |
Minder tijd voor contacten |
| Perfectionisme | Ongewenst gedrag | Crises |
Meer geactualiseerd en gericht op jongeren van 18 tot 35 jaar zou je de hierna volgende verdeling per groep factoren van bronnen van stress kunnen maken.
| Persoon | Werk
|
Maatschappij |
| Niet kunnen voldoen aan verwachtingen | Teveel taken, onduidelijke toegevoegde waarde | Invloed sociale media op zelfbeeld |
| ‘Imposter Syndrome’ (door de mand vallen als bedrieger) | Gebrek aan waardering door leidinggevende | Globalisering van concurrentie door digitalisering |
| Weinig uitzicht op eigen woning, angst voor volgende stap in levensfase | Altijd bereikbaar moeten zijn | Veel contacten weinig vriendschappen (diepgang) |
| Strijd van competitiedrang, loyaliteit en zingeving | Ongenuanceerde uitingen door ‘oudere generaties’. | Veel wereldwijde problemen zoals oorlogen en klimaatcrises |
Hoe kunnen wij opbranden en uitdoven, met name onder jongeren, voorkomen? Want naast een burn-out kan er ook sprake zijn van een bore-out (geen stimulans en zingeving wat leidt tot demotivatie en verveling). Beiden kunnen ‘quiet quitting’ tot gevolg hebben. Hierbij is iemand nog wel fysiek aanwezig zijn, maar is mentaal ‘afgehaakt’.
Er zijn veel aangrijppunten om dit te voorkomen en niet alles hoeft direct gelijktijdig te worden aangepakt. De tips:
- Wees duidelijk in verwachtingen en geef voorbeelden
- Maat afspraken over (on)bereikbaarheid
- Geef en vraag regelmatig feedback
- Biedt ruimte voor fouten, accepteer deze en leer ervan
- Wees empathisch en ondersteunend als leidinggevende
- Spiegel gedrag van collega’s die zich veilig voelen
- Behandel kwetsbaar gedrag met respect
- Pak problemen aan vanuit de groep
Houdt de werkomgeving dus vitaal en voorkom opbranden en uitdoven!
Heeft u vragen omtrent dit onderwerp? Neem dan contact op met:
Drs. Wim Huurman, Wim is HRM-adviseur en al meer dan dan tien jaar eigenaar van Pilatusdam Mens & Organisatie (zie www.pilatusdam.nl) en Novak DIRECT adviseur op HRM gebied.
Telefoon: 079-3313747/06-2060274
E-mail: wim.huurman@pilatusdam.nl.
Website: www.pilatusdam.nl
