Door: Martina Sarris, Novak DIRECT-adviseur & docent
Via onze servicedesk Novak DIRECT worden er regelmatig vragen gesteld over de PE-regeling. In dit artikel bespreken we de opzet van de regeling in grote lijnen en geven wij advies over het uitwerken van het PE-portfolio.
Evaluatie van de PE-regeling
In 2021 is, op basis van de Nadere Voorschriften Permanente Educatie (NVPE), de nieuwe PE-regeling voor accountants ingegaan. De nieuwe permanente ontwikkeling van accountants bestaat sindsdien uit een persoonlijk PE-portfolio. Voorheen stond het kwantitatieve aspect centraal in de leersystematiek, namelijk het behalen van veertig punten per jaar. In de nieuwe regeling ligt de nadruk echter op het kwalitatieve aspect. Denk daarbij aan zelfstudie, e-learning, coaching, observatie en actief participeren in gespreksgroepen.
“Bij het formuleren van leerdoelen is er veel keuze voor de inhoud en leervorm.”
Het PE-portfolio
De accountant heeft met het PE-portfolio meer vrijheid om zelf leerdoelen te bepalen. Het PE-portfolio speelt op deze manier goed in op de persoonlijke kennisbehoefte van de individuele accountant. Bij het formuleren van leerdoelen is er veel keuze voor de inhoud en leervorm.
Het jaarlijkse PE-portfolio bestaat uit vijf stappen, verdeeld over twee fases.
Fase 1 Plan van aanpak
Stap 1: Overzicht van uw werkzaamheden.
Stap 2: Leerdoelen voor het desbetreffende jaar.
Stap 3: Bepalen van de PE-activiteiten die uw leerdoelen ondersteunen.
Fase 2 Reflectie
Stap 4: Beschrijving van leeractiviteiten waarmee u aan uw leerdoelen heeft gewerkt.
Stap 5: Reflectie op de behaalde leeractiviteiten.
Het plan van aanpak vormt het persoonlijke ontwikkelingsplan (POP), en dient jaarlijks voor 1 april vastgelegd te worden. De reflectie van de leerdoelen moeten elk jaar in het vierde kwartaal worden vastgelegd.
”Het PE-portfolio is geen standaard en statisch document, maar een document dat gedurende het jaar wordt geactualiseerd.’’
Het PE-portfolio als dynamisch document
Als accountants ontwikkelen we ons voortdurend. Het PE-portfolio is daarom geen standaard en statisch document, maar een document dat u gedurende het jaar – indien nodig – actualiseert. Er kunnen bijvoorbeeld wijzigingen in uw werkzaamheden ontstaan. Op dat moment is het mogelijk om nieuwe leerdoelen toe te voegen aan de ontwikkelingspunten. Zo werkt u doorlopend aan onderwerpen die voor uw ontwikkeling belangrijk zijn.
Evaluatie van uw leerdoelen
Fase 1: Plan van aanpak
Het PE-portfolio begint met een beschrijving van de werkzaamheden en ontwikkelingspunten. Vanuit de persoonlijke ontwikkelingspunten, formuleert u tussen de drie en vijf leerdoelen.
Veel accountants worstelen met de formulering van leerdoelen, ziet Novak. We adviseren daarom om de leerdoelen persoonlijk te maken en ze helder en expliciet op te schrijven. Wat moet het leerdoel opleveren in de toekomst? – Is een belangrijke vraag om daarbij te stellen.
Maak gebruik van de SMART-methode: specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden. Hoe meer men rekening houdt met deze aspecten, hoe groter de kans om de leerdoelen binnen de afgesproken tijd te behalen.
Een voorbeeld van een leerdoel:
Eind 2021 ben ik in staat om, voor alle huidige en nieuwe cliënten van ons kantoor, een toereikend cliëntenonderzoek te verrichten en vast te leggen in het cliëntdossier.
Verplicht thema
Net zoals in de voorgaande regeling verplicht het NBA dat alle openbare accountants een leerdoel moeten formuleren over een specifiek onderwerp. In 2021 was dat het onderwerp continuïteit.
Openbare accountants in de samenstel- en adviespraktijk, niet betrokken bij de wettelijke- en/of vrijwillige jaarrekeningcontrole
Openbare accountants die geen jaarrekeningcontroles uitvoeren, geven invulling aan het verplichte thema continuïteit in het PE-portfolio, als leerdoel. Er moet minimaal vier uur worden besteed aan onderwerpen gerelateerd aan het verplichte thema. De wijze van invulling is vormvrij, maar denk bijvoorbeeld aan het lezen van nieuwsbrieven, zelfstudie, intervisie met een collega-accountant of het volgen van een cursus.
Openbare accountants in de controlepraktijk
Openbare accountants die wel wettelijke en/of vrijwillige controles van de jaarrekening in 2021 verrichten, moeten een geaccrediteerde verplichte cursus continuïteit van minimaal vier uur volgen. U neemt dit leerdoel op in uw PE-portfolio. Na het volgen van de cursus reflecteert u, hoe de informatie uit de cursus toegepast kan worden in de praktijk.
Fase 2: reflectie
Per leerdoel schrijft u een persoonlijke reflectie. Daarin wordt beschreven wat de leeractiviteit heeft opgeleverd. Werk tijdens het evalueren van uw leerdoelen van 2021 alvast aan een opzet voor uw PE-portfolio van 2022.
Een goed hulpmiddel bij het uitwerken van uw reflectie is de STARR-methode. De STA is een uitwerking van het leerdoel. De RR is de uitwerking van de realisatie van het leerdoel.
| Situatie: | In december 2020 is de zesde anti-witwasrichtlijn (WWFT) ingegaan. Accountants zijn de poortwachters van de WWFT. Bij alle opdrachten van ons accountantskantoor moet de WWFT worden gevolgd. Als accountantskantoor staan wij onder toezicht van het Bureau Financieel Toezicht (BFT). |
| Taak: | In mijn rol als zowel eindverantwoordelijke accountant, vennoot en kwaliteitsbepaler van ons accountantskantoor, ondersteun ik medewerkers en cliënten bij WWFT-gerelateerde vraagstukken, zoals het cliëntenonderzoek en ongebruikelijke transacties. |
| Actie: | Om meer kennis te krijgen op het gebied van de WWFT ga ik de NBA Handreiking: 1124 Richtsnoeren voor de interpretatie van de WWFT, lezen. Daarnaast volg ik dit voorjaar een dagcursus WWFT. Hierna geef ik een cursus over de WWFT aan alle medewerkers op kantoor. Hierbij ligt de nadruk op het uitvoeren en vastleggen van het cliëntenonderzoek, en het herkennen van ongebruikelijke transacties. |
| Resultaat: | De cursus WWFT heeft mij een beter begrip gegeven van de WWFT en de relevante aspecten van het uitvoeren en vastleggen van het cliëntenonderzoek en het herkennen van ongebruikelijke transacties.
In ons kwaliteitssysteem (Scienta) ben ik als kwaliteitsbepaler verantwoordelijk voor het opzetten, implementeren en bewaken van het stelsel van kwaliteitsbeheersing binnen ons kantoor. Ik heb de medewerkers van ons kantoor een cursus gegeven over de WWFT, omdat de WWFT voorschrijft dat alle medewerkers op de hoogte moeten zijn. |
| Reflectie: | De cursus heeft mij veel gebracht, waaronder het verbeteren van ons kwaliteitssysteem. Bij de implementatie van de zesde anti-witwasrichtlijn heb ik geleerd dat het essentieel is om naast het doorlezen van de wetgeving, ook informatie over de achtergrond van de wetgeving te kennen.
Daarnaast heb ik ondervonden dat goede communicatie een belangrijk aspect is bij het implementeren van de nieuwe richtlijnen. Het cliëntenonderzoek en ongebruikelijke transacties zijn lastige onderwerpen om bespreekbaar te maken. Als accountant moeten we ons ook aan diverse andere regels houden, zoals de NV NOCLAR en AVG. De AVG en WWFT lijken soms in strijd met elkaar te zijn, bijvoorbeeld bij het vastleggen van de identificatie en verificatie van de UBO. |
Bewijsmateriaal leeractiviteiten
U kunt uw leeractiviteiten onderbouwen door bewijsmaterialen, zoals certificaten en een bewijs van deelname, toe te voegen aan uw portfolio. In onze PE-tool kunt u eenvoudig documenten bijvoegen bij de evaluatie van uw leerdoelen.
Deadline PE-portfolio 2021
De deadline van het PE-portfolio 2021 is 31 januari 2022. Bevestig in uw digitale dossier op www.MijnNBA.nl, dat u heeft voldaan aan de PE-verplichting.
Spijker uw kennis bij met de PE-tool en een Novak PE-coach
Voor meer informatie over de PE-tool, klik hier: www.novak.nl/pe-mkb. Novak Plus-leden kunnen gratis gebruik maken van de PE-tool. Voor andere Novak-leden en niet-leden wordt een kleine bijdrage gevraagd.
Ook is er de mogelijkheid om een PE-coachingstraject aan te gaan. Hierbij kijkt de Novak PE-coach gedurende het jaar mee met uw PE-portfolio. Wij helpen u bij het formuleren van uw leerdoelen, het kiezen van bijpassende activiteiten, het monitoren van de voortgang, meekijken met de vastlegging in het PE-portfolio, ondersteuning bij de jaarlijkse evaluatie en de PE-communicatie met de NBA.
Novak PE-bijeenkomst
Doe mee met een cursus voor uw PE. Novak organiseert op donderdag 2 december van 10:00 – 12:00 uur een online bijeenkomst voor Novak-leden en niet-leden. Tijdens de bijeenkomst reflecteren we op leerdoelen. Dit behandelen we aan de hand van reflectiemodellen. We helpen u deze modellen toe te passen op uw leerdoelen. Daarnaast worden er handige tips gegeven voor het uitwerken van uw PE-portfolio.
Klik hier voor meer informatie of om u direct aan te melden. www.Novak.nl voor de opleiding:
Uw PE-portfolio samen doornemen? Neem contact op met Novak DIRECT (085-0220150) of met Martina Sarris (06 138 11669).
